De veerkrachtige Amerikaanse economie

Amerikaanse economie blijft veerkrachtig

In 2024 is de Amerikaanse economie opnieuw bijzonder veerkrachtig gebleken, ondanks de restrictieve monetaire politiek van de Fed. De gevreesde recessie en de ‘harde landing’ bleven uit. Omdat de Fed tot medio september wachtte met een eerste renteverlaging, was bij de afnemende inflatie zelfs sprake van een hogere reële rente en verdere passieve monetaire verkrapping. De Amerikaanse economie liet in 2024 een economische groei zien die in lijn lag met die van 2023. Eind 2023 werd voor 2024 een groei van 1,2% verwacht, maar de groei is opgelopen naar 2,7%.

Arbeidsmarkt en consumptie

De arbeidsmarkt koelde wel af, maar de werkloosheid liep nauwelijks op. Met een werkloosheidscijfer van om en nabij de 4,0% is de arbeidsmarkt in de VS nog steeds zeer krap. In het derde kwartaal van 2024 groeide het Amerikaanse BBP met 2,8% ten opzichte van het vorige jaar. De relatief gunstige economische ontwikkelingen zijn ook het gevolg van het expansieve begrotingsbeleid. Onder de Biden-Administration zijn het begrotingstekort en de Amerikaanse staatsschuld verder opgelopen.

Inflatie en consumptieve bestedingen

De Amerikaanse kiezer heeft de Biden-Administration niet beloond voor de sterke economische groei. De verkiezingsoverwinning van Trump wordt door veel economen toegeschreven aan de enorme ontevredenheid over de grote inflatieschok van de laatste jaren. Het fors opgelopen prijspeil heeft de koopkracht van veel Amerikaanse gezinnen onder druk gezet. De consumptieve bestedingen zijn wel op peil gebleven omdat veel Amerikanen hun opgebouwde spaarsaldi hebben aangesproken. Deze besparingen zijn grotendeels aangewend, het spaarpercentage is lager dan ooit en de consumptie wordt steeds meer ondersteund door krediet.

Trump bereidt beleidsmaatregelen voor

Aankomend president Trump zal in zijn tweede ambtstermijn waarschijnlijk een vliegende start willen maken met zijn beleidsvoorstellen. Hij kan nu zowel in de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden op een Republikeinse meerderheid rekenen. Wij verwachten dat de Amerikaanse economie op korte termijn zal kunnen profiteren van lagere belastingen, meer soepele wet- en regelgeving, minder bureaucratie, meer ruimte voor de markteconomie en een beleid gericht op goedkopere energie.

Reshoring en protectionisme

De Amerikaanse economie kan ook profiteren van de ‘reshoring’-trend, de terugkeer van de industrie naar Amerikaanse productielocaties en investeringen in fabrieken waar de productie grotendeels zal plaatsvinden met robots. We zien deze verwachtingen weerspiegeld in het positieve sentiment op de Amerikaanse aandelenmarkt en het stijgende consumenten- en ondernemersvertrouwen na de verkiezingsuitslag.

Importtarieven en immigratiebeleid

De belangrijkste prioriteiten van de nieuwe Trump-regering, het opleggen van importtarieven en het terugsturen van immigranten, zullen tot een hogere inflatie kunnen leiden. Door de invoer van importheffingen zullen veel producten voor Amerikaanse consumenten duurder worden. Veel economen betwijfelen dan ook of het Amerikaanse betalingsbalanstekort zal afnemen met het beleid van Trump. De grote vraag is of en in welke mate de hoge importtarieven daadwerkelijk zullen worden ingevoerd. Trump zal hoog inzetten, maar zal zeker gaan onderhandelen met de handelspartners van de VS.

Gevolgen van streng immigratiebeleid

Trump wil daarnaast circa 11 miljoen illegale immigranten het land uitzetten. De banen die immigranten vervolgens achterlaten, zullen moeilijk te vervullen zijn zonder de lonen aanzienlijk te verhogen. Dit kan daarom meer banen gaan kosten dan het aanvankelijke verlies van banen door de deportaties. Het hardere immigratiebeleid zal waarschijnlijk meer potentiële migranten ervan weerhouden om de VS binnen te komen. Immigratie speelde een grote rol bij het verlichten van het tekort aan arbeidskrachten in de afgelopen jaren, waardoor de loon- en prijsdruk werd gedempt.

Zorgen over Amerikaans begrotingstekort

De zorgen over het Amerikaanse begrotingstekort zijn met de verkiezing van Trump verder toegenomen. Tezamen met de zorgen over de oplopende inflatie, leidde dit tot een stijging van de rente op Amerikaanse 10-jaars staatsleningen naar een viermaands-hoogtepunt van 4,47%. Trump heeft beloofd de inkomstenverliezen van de federale overheid door belastingverlagingen te compenseren met de opbrengst van de verhoging van de importtarieven.

Toename van de staatsschuld

In 2024 zal het tekort naar verwachting uitkomen op meer dan 6,5% van het BBP. De afgelopen jaren is het niveau van de overheidsschuld gestegen naar meer dan 98% van het BBP. Daarmee is de omvang van de bruto federale schuld van de VS in 2024 de $ 36.000.000.000.000 gepasseerd. Dit is ruwweg de omvang van de Chinese, Duitse, Japanse, Indiase en Britse economie bij elkaar.

Federal Reserve versoepelt monetaire beleid

Nadat de Federal Reserve na een serie van renteverhogingen in juli 2023 op de pauzeknop drukte, hield de Amerikaanse centrale bank tot medio september 2024 vast aan een renteniveau in de bandbreedte van 5,25 – 5,50%. Daarmee was het monetaire beleid verkrappend tegen de achtergrond van de dalende inflatie. Medio september nam de Fed, met een renteverlaging van een half procentpunt, een forse rentestap. Dit werd gevolgd door een renteverlaging met een kwart procentpunt in oktober.

Spanningen tussen Fed en Trump

De reële rente is nog steeds hoog. Indien de inflatie een probleem blijft en ook de arbeidsmarkt niet verder verzwakt, zal de Fed de rente niet verder willen verlagen. Daarmee zal Fed-president Powell botsen met president Trump. In 2024 heeft de Fed eigenlijk gedaan wat Trump wil, namelijk de rente verlagen. Maar als de centrale bank daarmee in 2025 stopt, dan zijn spanningen tussen Trump en Powell haast onvermijdelijk.

Vooralsnog zijn de 1-jaars-inflatieverwachtingen recent wel verder gedaald naar het niveau van voor de coronapandemie. Deze inflatieverwachtingen geven de Fed de ruimte om de rente verder te verlagen. Indien Trump met zijn handelspolitieke maatregelen de inflatie weer opstuwt, is het de vraag of het beleid van de Fed onafhankelijk zal blijven. Trump heeft laten zien dat hij niet schroomt om het gezag van de Amerikaanse instituties, direct of via presidentiële ondermijning op sociale media, onder druk te zetten.